قسم به خورشیدقسم به خورشید یکی از موارد قسم در قرآن می‌باشد. ۱ - قسم به خورشید و نور آن در قرآنقسم به خورشید و نور آن - به اتفاق بیشتر مفسران - در سوره شمس آمده است: (والشمس وضحاها)؛ «سوگند به خورشید و تابندگی آن». بعضی از مفسران شیعه در تفسیر‌های روایی، آیات آغازین سوره شمس را به ائمه اطهار علیه‌السّلام تاویل کرده‌اند. طبرسی می‌گوید: چون اساس عالم به نور خورشید است، خداوند به خورشید و گسترش نور آن قسم یاد کرده است. علامه طباطبایی رحمة‌الله‌علیه نیز آیه را سوگند به خورشید و سوگند به گسترش نور آن در سطح زمین می‌داند. شیخ محمد عبده می‌گوید: خداوند به خورشید و نور آن سوگند یاد کرده است تا بشر را به فواید آن و قدرت نامتناهی آفریدگار متوجه سازد. علاوه بر این، مراغی در تفسیر خود آورده است: خداوند به نور خورشید سوگند یاد کرده است؛ چون نور سبب پیداشدن حیات در هر موجود زنده‌ای می‌شود، و اگر نور نبود، نه روشنی بود و نه هیچ موجود زنده‌ای. [۴]
رزاقی، ابو القاسم، سوگندهای قرآنی، ص ۲۷۳-۲۹۳.
[۵]
عامر، فارس علی، ظاهرة القسم فی القرآن الکریم، ص ۱۳۷-۱۳۸.
۲ - فلسفه قسم به خورشید۲.۱ - رستگارى تزكيه‌كننده نفسقسم خداوند به خورشید و گسترده شدن نور آن، براى رستگارى انسانهاى تزكيه‌كننده نفس: وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها. ۲.۲ - تباهى گناهكارانقسم خداوند به خورشيد و گسترده شدن نور آن، براى تأكيد بر زيانكارى و تباهى گناهکاران: وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها. ۲.۳ - وانگذاشتن پیامبر به حال خودسوگند خداوند به گسترش نور خورشيد، براى بيان وانگذاشتن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به حال خود: وَ الضُّحى ما وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ ما قَلى. ۲.۴ - خشم نكردن بر پيامبرسوگند خداوند به گسترش نور خورشيد، جهت تأكيد بر خشم نكردن بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ الضُّحى ما وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ ما قَلى. ۲.۵ - برترى جهان آخرتسوگند خداوند به گسترش نور خورشيد، براى برترى جهان آخرت بر دنیا: وَ الضُّحى وَ لَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولى. ۲.۶ - اعطا به پیامبر در آخرتسوگند خداوند به گسترش نور خورشيد، درباره اعطا به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در آخرت به ميزان رضایت آن حضرت: وَ الضُّحى وَ لَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضى. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «قسم به خورشید». مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۲۸۲، برگرفته از مقاله «موارد قسم خدا (خورشید)». |